İŞTAHSIZ ÇOCUK BESLENMESİ
İştah, bir besine karışı duyulan yeme isteğidir. İştah bilinçli bir istek olup çocuğun daha önce besinle olan tecrübesinden, besinin görünümünden ve kokusundan olumlu veya olumsuz şekilde etkilenir. Birçok çocuk normal gelişmesi ve yemesine rağmen ailenin isteklerini karşılayamadığı için iştahsız şikayeti ile hekime getirilmektedir. Çocukların çoğunda organik bir neden saptanamaz.
İştahsızlık nedir?
Az yeme, yeni besin yememe, yemek yerine abur-cubur yeme, yemek yerine içmeyi tercih etme, yemeklerde seçici olmak ve tek tür beslenmek iştahsızlık olarak tanımlanabilir. Böyle bir durumda üç günlük ayrıntılı beslenme öyküsü alınmalı; besinlerin nasıl hazırlandığı, nasıl verildiği, miktarı, kimin verdiği, televizyon, oyalama, ödül ve cezalandırma gibi beslenme sırasında uygulanan yöntemler de öğrenilmelidir. Ailenin eğitimi, sosyo-ekonomik durumu çocuğun beslenmesinde ve dolaylı olarak iştahında etkili olan faktörlerdir.
İştahsızlığın Nedenleri;
- Diş çıkarma
- Kansızlık
- Ateşli hastalıklar
- Mide rahatsızlıkları
- Yutma güçlüğü
- Psikolojik nedenler
- En önemli neden ise anne babanın beslenme konusunda daha önce yaptıkları hatalar. Çocuğu zorlamak veya gereğinden fazla vermek, katı gıdaya erken başlama veya yanlış besinler tercih etme iştahsızlığa neden olur.
Öneriler
- Başta süt olmak üzere kola, meyve suyu, çay, su gibi içeceklerin tüketim sıklığı ve miktarı belirlenip, gerekirse yemekten bir saat önce veya yemek sırasında tüketilen sıvı sınırlanmalıdır.
- Sunulacak besin çocuğun öncelikleri dikkate alınarak seçilmelidir.
- Yemek porsiyonları annenin isteğine göre değil, çocuğun gereksinimine göre ayarlanmalıdır. Yiyecekler çocukların yiyebileceği türden hazırlanmalı, kendi yemek istediğinde özgür bırakılmalıdır.
- Bir öğündeki besin reddedildiyse farklı bir besin denenmeli, o da reddedilirse yemesi için çocuk zorlanmamalıdır. Reddedilen besin aralıklarla çocuğa tekrar sunulmalıdır.
- Yemek saatleri düzenli olmalı, aralarda iştahını kesebilecek besinler ile ödül olarak şeker veya çikolata gibi tatlı besinler verilmemeli, aile bireylerinin çocuğa karşı tutumu tutarlı olmalıdır.
- Çocuk 4 öğün beslenmelidir. 3 ana öğün 1 ara öğün(ikindi) şeklinde beslenmeli ve aralarda çocuğa iştahını kapatacak besinler verilmemelidir. Çocuğun acıkması sağlanmalıdır.
- Yemek gerekirse çocuğun ilgisini çekecek şekilde süslenmeli, çocuğa besinlerin yararları oyunlarla anlatılmalı ve onun seçim yapmasına izin verilmelidir.
- Yemek sırasında çocuğun dikkatini yemekten uzaklaştıracak televizyon ve video gibi yöntemlerin kullanılmamasına dikkat edilmelidir.
- Yemek sofrasında ebeveynler güler yüzlü olmalı yemekleri iştahla eğlenerek yemeli çocuğa iyi bir rol model olmalıdır.
- Kalabalık ortamda veya arkadaşları ile yemek yemesi çocuğu olumlu etkiler.
- Eksikliği saptanan vitamin ve mineraller yerine konmalı, gereksiz vitamin ve mineral desteğinden kaçınılmalıdır.
- Az miktarlarda yiyen çocuklarda sık öğünler oluşturulmalı, gerekirse öğünün içeriği zenginleştirilmelidir (modüler beslenme ürünleri).
- Çocuğun beslenmesi ve bakımı ile ilgilenen kişi (anne, bakıcı, aile büyüğü) belirlenip, beslenme eğitimi ve önerileri birebir anlatılmalıdır.
- Çocuğun büyüme ve gelişmesi yakından izlenmeli; büyümede duraklama veya persentilde düşme saptanıyorsa beslenme tekrar gözden geçirilip, gerekirse enteral beslenme destek ürünleri kullanılmalıdır. Gerek modüler ürünleri gerekse enteral beslenme destek ürünlerinin kullanımında uzman yardımı alınmalıdır.
Sizde çocuğunuzun iştahsız veya yaşıtlarından geri kaldığını düşünüyorsanız mutlaka bir diyetisyenden yardım alınız. Çocuğun ihtiyaçlarını karşılayacak farklı değişim listeleriyle çocuklarda eksiklikler giderilir ve çocuklarda gelişim geriliği ortadan kaldırılır ve yaşıtlarını yakalar.
Diyetisyen Ali Yoldaş
