Diyabet ve Beslenme Tedavisi

DİYABET

Diyabet, vücutta pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi,  yetersiz üretilmesi veya ürettiği insülin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Sonuç olarak kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glikozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir. Glikoz sağlığınız için hayati önem taşır çünkü kas ve dokuları oluşturan hücrelerin enerji kaynağıdır. Aynı zamanda beynin ana enerji kaynağıdır.

Kronik diyabet hastalıkları tip 1 diyabet ve tip 2 diyabeti içerir. Potansiyel olarak tedavi edilebilen diyabet hastalıkları ise, kan şekeri değerlerinin normalin üstünde olduğu ancak diyabet olarak sınıflandırılacak kadar yüksek olmadığı prediyabet ve hamilelik sırasında ortaya çıkan ancak doğumla birlikte geçen gestasyonel (gebelik) diyabettir.

Diyabetin Belirtileri

Diyabet semptomları kan şekerinizin ne derece yüksek olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı kişiler, özellikle prediyabet veya tip 2 diyabet hastaları, başlangıçta semptom yaşamayabilirler. Tip 1 diyabette ise semptomlar hızlıca ortaya çıkma eğilimindedir ve daha şiddetlidir. Tip 1 ve tip 2 diyabetin bazı bulgu ve semptomları şunları içerir:

• Susama,
• Sık idrara çıkma,
• Aşırı açlık,
• Aşırı halsizlik,
• Bulanık görme,
• Yavaş iyileşen yaralar,
• Açıklanamayan kilo kayıpları,
• Sık sık enfeksiyon oluşması, damak veya cilt enfeksiyonları ve vajinal veya mesane enfeksiyonları gibi

Peki diyabetin kesin tanısı nasıl konur?

Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri (AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması diyabetin varlığını gösterir.

OGTT’de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir. İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konulur.

Tedavi ve ilaçlar

Diyabetin türüne göre kan şekeri takibi, insülin ve ağızdan alınan ilaçlar tedavide rol oynayabilir. Ancak hangi tip diyabet olursa olsun sağlıklı beslenme, sağlıklı kilo ve kan şekeri seviyenizi takip etmek diyabet yönetiminin anahtarıdır.

Diyabetin Beslenme Tedavisi

Diyetinizde meyve, sebze ve tam tahıllılar gibi besin değeri yüksek, lif bakımından zengin ve az yağ ve kalori içeren besinlere odaklanmanız gerekir. Hayvansal ürünler, rafine karbonhidratlar ve tatlıları ise azaltmanız gerekecektir. Aslında tüm aile için en iyi beslenme planı budur.  Yine de neyi ne kadar yemeniz gerektiğini anlamak zor olabilir. Bir diyetisyen sağlık hedeflerinize, yemek tercihlerinize ve hayat tarzınıza uygun beslenme planını hazırlamanıza yardımcı olabilir. Özellikle tip 1 diyabetiniz varsa, karbonhidrat sayımı da gerekebilir.

Fiziksel aktivite. Diyabet hastalarının da herkes gibi düzenli olarak aerobik egzersiz yapması gerekir. Egzersiz, şekerin enerji için kullanılmak üzere hücrelere taşınmasını sağlayarak kan şekerini düşürür. Egzersiz aynı zamanda insülin hassasiyetini arttırır; bu sayede vücudunuz şekeri hücrelere taşımak için daha az insüline ihtiyaç duyar. Egzersiz için doktorunuzun onayını alın. Daha sonra yürüyüş, yüzme veya bisiklete binme gibi keyif aldığınız aktiviteleri seçin. Önemli olan fiziksel aktiviteyi günlük rutininizin bir parçası haline getirmektir.

Sağlıklı yiyecekler seçin ve sağlıklı kilonuzu koruyun. Aşırı kilolu biriyseniz vücut ağırlığınızın yüzde 5 ila 10’unu kaybetmek kan şekeri kontrolünde önemli bir farklılık yaratabilir. Sağlıklı bir yemek diyeti bol meyve, sebze, her türlü tahıl ve baklagiller ve sınırlı miktarda doymuş yağın tüketilmesiyle sağlanır.

DİYETİSYEN ALİ YOLDAŞ