Erkek kısırlık nedenleri arasında doktora başvuran hastaların %40’ına yakınında görülmektedir. Erkekte sperm üreten yumurtalıklardan yani testislerdeki damarların genişlemesidir. Kalbe dönen damarlardaki bu varisleşme testis kan akımını bozarak, testis ısısında artmaya, kirli kan içindeki toksik maddelerin birikmesine neden olarak sperm ve steroid hormon üretimini de etkiler. Varikosel genellikle sol kısımda görülür, buradaki toplardamarlar daha uzundur ve ana damara daha dik açıyla bağlandığından kan tam olarak boşalamaz. Varikosel bazen çift taraflı, nadiren de sadece sağ tarafta ortaya çıkabilir.
Varikoselde birincil tanı yöntemi fizik muayenedir. Testise giden damar ve sinir yapısı doktorun elle muayenesi ile kontrol edilir. Doppler ultrason da varikosel araştırması yapılan yöntemlerden biridir ultrason ile tespit edilen ve elle tanı konulamayan çok hafif düzeydeki varikosel için klinik açıdan operasyona gerek görülmez. Eğer hastanın şikayetleri fazla ise, şiddetli ağrı çekiyorsa ve ürolog doktoru ameliyatı zorunlu görüyor ise hastanın ameliyat olması tavsiye edilir. Sperm parametreleri normal olan, sadece radyolojik olan varikoseli saptanmış, damar çapı normalin altında olan hastalarda ameliyat önerilmez. Sadece ağrı nedeniyle varikosel ameliyatı doğru bir yaklaşım değildir.
Normalde testisleri koruyan dış torbalardaki (skrotum) vücut ısısı bedenin geri kalanına göre birkaç derece daha düşüktür. Çünkü sağlıklı sperm üretimi, sperm kalitesi için serin bir ortama gerek vardır ancak varikosel nedeni ile damarlarda biriken kan, ısıyı arttırır. Böbrek ve böbreküstü bezlerden gelebilecek toksik maddeler de testiste birikerek sperm kalitesini bozar. Sperm hareketliliği olumsuz etkilenebilir sperm hareketliliğinde yaşanan bu kayıp da infertilite nedenlerinden biridir. Spermiyogram sonucu sperm değerlerinde, hareketliliğinde sorun olan ve kısırlık/ infertilite nedeni ile doktora başvuran erkeklerin %25-30 ‘ında muayene sonucu varikosel bulunur. Normal sperm değerlerine sahip çocuk sahibi erkeklerin de %15’sinde de varikosel tespit edilmiştir. Ancak kısırlık ve tüp bebek tedavilerinde Uzman Ürolog Doktor zorunlu görmedikçe hastanın varikosel ameliyatı olması önerilmez.
Varikosel mikro cerrahi yöntemi ile tedavi edilir. Varikosel Ameliyatında Kasık bölgesinden yapılan mikro cerrahi operasyon ile testisten gelen toplar damarlar bağlanarak testisi besleyen damarın dikkatli bir şekilde korunmasını sağlar. Başarılı tanı ve mikro cerrahi uygulaması sonucu varikosel hastalarında spermiyogram değerlerinde ortalama % 50 oranında düzelme sağlanabilir. Ancak Varikosel Ameliyatının gebelik sağlanması üzerindeki olumlu etkisi kanıtlanamamıştır.
Varikosel ameliyatının gebelik sağlanması için erkek kısırlığını tedavideki katkısı bilimsel olarak kanıtlanamamıştır Tüp bebek tedavilerindeki yüksek başarı, varikosel operasyonu yaptırıp 6 ay beklemedeki belirsizlik nedenleri ile anne baba adayları doğrudan mikroenjeksiyon yöntemi ile tüp bebek tedavisini tercih edebilmektedir.
Kadın faktörünün söz konusu olmadığı yani anne adayının 39 yaşın altında ve üreme sağlığı yerinde olduğu durumlarda baba adayının spermiyogram sonuçları olumlu ise aşılama tedavisi önerilebilir. Ağır düzeydeki sperm bozukluklarında aşılama yönteminin başarı şansı çok düşüktür ve ürolog görüşü de alınarak tüp bebek-mikroenjeksiyon tedavisi uygulanması tercih edilir.
Hiç spermi olmayan azospermik erkeklerde ise varikosel ameliyatı ise gebelik beklentisi açısından önerilmez.
Sperm değerleri normal ve ailesini tamamlamış bireylerde ise varikosel elle muaynede belirgin olarak tespit edebilse dahi ürolog doktor tedavi önermeyebilir.
Trdoktor; blog sayfasıdır. Trdoktor blog sayfası üzerinde doktorların yazdığı makale ve videoları görünütleyebilirsiniz.