Ortodontik Tedavi Gerektiren Bozukluklar Nelerdir?- Hangi Durumlarda Ortodontiste Başvurulmalı?

Ortodontik Tedavi Gerektiren Bozukluklar

Ortodonti dişlerin çapraşıklıkları, çene kemiklerinin birbirleri ve kafa kemikleri ile ilişkisini inceleyen ve bunlara bağlı mevcut problemlerin teşhisini koyan ve tedavi eden bilim dalıdır.

Ortodontide hastalık değil hasta vardır. Yani her hasta ayrı ve özel bir vakadır. Ve tedavisi de vakaya özeldir. Yine de ortodontik bozuklukları genel olarak sınıflandıracak olursak:

Ortodontik tedavi gerektiren durumlardan bazıları şunlardır:

Çenelerin anteroposterior (ön-arka) yöndeki bozuklukları:

Sınıf I maloklüzyonlar: Alt ve üst çene ilişkileri normal olup dişlerle alakalı bozukluklar mevcuttur (çapraşıklık, rotasyon, dişler arası boşluklar, diş eksiklikleri ve fazlalıkları, gömülü dişler v.b.).

Sınıf II maloklüzyonlar: Alt çenenin olması gerekenden daha geride ya da üst çene çok önde olduğu çene yapısı bozukluklarıdır.

Sınıf III maloklüzyonlar: Alt çenenin olması gerekenden ileride ya da üst çenenin çok geride olduğu çene yapısı bozukluklarıdır.

Çapraşıklık ve Yer Darlığı: özellikle yetişkinlerde sıkça görülen yaygın bir problemdir. Dişler için çene kemiklerinde yeterince yer olmaması durumlarında rastlanır. Dişler ideal konumuna yerleşemez ve kendi eksenleri etrafında çeşitli derecelerde dönük, yukarıda ya da aşağıda konumlanabilirler. Ve hatta çene kemikleri içerisinde gömülü kalabilirler.

Çapraşıklık görülme sebepleri:

1. Genetik. Kalıtımsal olarak diş boyutları ve çene boyutları arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanabilir.
2. Süt dişlerinin zamanından önce çekilmesi ve yer tutucu yapılmaması.
3. Çeşitli sebeplerle çenelerin özellikle üst çenenin darlığı.(Burnun tıkalı olmasına bağlı ağızdan solunum, parmak emme gibi anormal alışkanlıklar, kaza, travma v.b.)

Diastema: Dişler arasında boşlukların olması durumudur. Genellikle ön dişlerde görülse de tüm dişlerde yaygın olarak ta görülebilir. Diş telleri kullanılarak aralıklı dişler birbirine yaklaştırılabilir.

Kötü Alışkanlıklarların Mevcudiyeti: Parmak emme, tırnak yeme, uzun süre yalancı emzik veya biberon kullanılması, kalem ısırma, alt çeneyi önde tutmaya çalışma gibi alışkanlıklar eğer erken yaşlarda bir ortodonti uzmanınca kontrol altına alınmaz ise şiddetli ve kalıcı bozukluklara yol açabilmekte ve tedavisi çok daha zor, uzun süreli, ekstra mekaniklerin kullanımını gerektiren bir tedavi olmakta. Hatta bazen ameliyat gerektirebilmektedir.

Amerikan Ortodonti Derneği, Avrupa Ortodonti Derneği, Türk Ortodonti Derneği, ortodonti klinikleri ve uzmanları her çocuğun velisince saptanan bir problemi olmasa dahi ortalama 7 yaşlarında bir ortodonti uzmanınca muayene edilmesini tavsiye etmekte, önermektedir.

Açık Kapanış (open-bite, kapanmayan dişler): Normalde üst ön dişler alt dişlerin kron boyunun yaklaşık 1/3 ü kadar örter. Bu gerçekleşmediği zaman meydana gelen problem açık kapanış ya da diş dişe kapanış olarak tanımlanır. Dişsel ya da iskeletsel olabilir. Ön ve arka açık kapanış olarak görülebilir. Bu tür problemler genelde parmak emme veya uzun süre emzik emme alışkanlıklarından kaynaklı olarak görülür.

Çapraz Kapanış (Ters Kapanış): Üst dişler alt dişlerin gerisinde konumlanmıştır. Bu sorun sadece dişleri ilgilendirdiği gibi çene kemiklerini de ilgilendiren iskeletsel karakterli olabilir. Dişsel çapraz kapanışta bir veya birkaç diş ters kapanıştadır. Ortodontik bozukluklar arasında acil tedavi gerektiren durumlardır. Ön ve arka dişlerde görülebilir.

Ön Bölge Çapraz Kapanış; Üst ön dişlerin alt dişlerin gerisinde konumlanması durumudur. Çenelerin yanlış büyümesine ya da dişlerde kök hasarına neden olabilir.

Arka Bölge Çapraz Kapanış; Arka grup üst dişler alt dişlerin içinde konumlanmasıdır. Çene darlığına, fonksiyonların bozulmasına ve çene eklemi problemlerine yol açabilir.

Derin Kapanış (Örtülü Kapanış): Üst dişler alt dişleri çok fazla örtmüştür. Açık kapanışın tersidir. Üst dişlerin aşırı uzaması ile gülümseme sırasında üst dişetinin de fazlaca görünmesine neden olur. Genelde “gummy smile” olarak adlandırılan ve estetik olmayan gülümseme sırasında aşırı dişeti görünümü ile karakterizedir.

Gömülü ve Eksik Dişler;

Gömülü Dişler: yer darlığı ya da çene darlığı gibi sebeplerden dolayı ağız boşluğunda yerini alamayan ve kemik içerisinde sıkışan dişlerdir ve zamanla diğer dişlere zarar verebilirler. Ayrıca gömülü kalıp ağızda yerini alamayan dişlerden dolayı estetik ve fonksiyonlar bozulmaktadır. Yirmi yaş dişlerinden sonra en sık gömülü kalan dişler üst köpek dişleridir.

Ortodonti bozuklukları ihtimalini kuvvetlendiren gömülü dişler, diğer dişlerde çapraşıklı gelişmesine neden olurlar. Bu nedenle ciddi sıkıntılara neden olmadan çekilmeleri ya da ortodontik tedavi ile sürdürülmeleri gerekmektedir.

Eksik Dişler: Dişlerde doğumsal eksiklikler görülebilir. En sık eksikliği görülen dişler yan kesici dişler olup, eksikliğinde çoğu zaman ağızda boşluklar görülmekte ve estetik ve fonksiyonel olmayan bir durum ortaya çıkmaktadır. Ortodontik problemler arasında sık görülen durumlardan olan eksik dişler, protez dişler, implantlar ile tedavi edilebilirken bunun yanı diş teli tedavisiyle birlikte dişlerin arasındaki boşluklar kapatılabilmektedir.

Protrüzyon: Halk arasında ki tabiriyle üst dişlerin aşırı fırlak görünmesidir.

Çenelerde Darlık: Üst çene darlığı ortodonti bozuklukları arasında en sık karşılaşılan problemlerden biridir. Üst çene darlığında arka dişler çapraz kapanış halindedir. Tedavi edilmeyen çene darlığı problemleri, dişlerin üst üste binmesine neden olur. Nispeten acil tedavi gerektiren bozukluklardandır. Gelişim çağında müdahale edilmez ise ilerleyen yaşlarda ameliyat gerektirebilir.

Dengeli olmayan yüz ve çene yapısı: Alt ve üst çenenin birbirine ya da yüze göre uyumunda problem vardır. alt ve üst çenenin gerideliği, ilerideliği ve asimetri varlığı acil tedavi gerektiren bir diğer ortodontik bozukluklardır. Özellikle erken dönemde tespit edildiğinde Ortodontistin uygulayacağı fonksiyonel ortepedik tedaviler ile bu sorunlar giderilebilmektedir. Geç kalınmış vakalarda ise çözüm yalnızca ameliyattır.

Estetik sorunlar: Güzel bir gülümseme, tekbir çarpık diş, ya da bazen ufak bir boşluk ile gölgelenebilir. Böyle durumlar kişinin özgüvenini zedeler ve gülüşünü gizlemesiyle sonuçlanır. Bireyin bu estetik rahatsızlığı , ortodontist tarafından kolaylıkla ve doğru bir şekilde giderilebilir. Alternatif olarak, ortodontistler ayrıca dudakları, çene veya yüzü yeniden şekillendirmek ve yeniden yapılandırmak için de çalışabilirler.

Unutulmamalıdır ki;

Hangi yaşta olursa olsun tedavi edilmeyen ortodontik problemler daha kötüye gider. Çapraşık ve kötü konumlanmış dişleri temizlemek daha zor olduğu için, periodontal (dişeti) problemler ve diş çürüğü görülme sıklığı artar. Buna bağlı olarak dişlerin erken kaybedilmesi riski vardır. Ayrıca çene kaslarında daha fazla baskı oluşur, bu da çene eklemi bozukluklarına ve yan etkilerine yol açar. (Baş, sırt, ve omuzda ağrı, çenelerde baskı ve ağrı, çene ekleminden ses gelmesi v.b.) Bunların yanında bozuk kapanışlar ve erken diş temasları ise, diş yüzeylerinin anormal aşınmasına çiğneme ve konuşmada zorluklara, dişlere gereğinden fazla yük gelmesine, bunun sonucu olarak da kök erimesi ve kök ucu lezyonlarının oluşmasına, destek kemik ve diş eti dokularının harabiyetine yol açabilir.

Bu sebeple yukarıda bahsi geçen problemlerden herhangi biri sizde ya da yakınlarınızda mevcut ise mutlaka bir Ortodontist'e başvurunuz !