Üreterosel nedir?
Normal idrar yolu sisteminde böbrekten bir idrar tüpü ile (üreter) idrar mesaneye kadar taşınır. Üreter mesaneye açılır. Üreterosel üreterin mesaneye giren kısmının mesane içinde balonlaşmasıdır. Mesane içinde ince duvarlı balon gibi görülür.
Üreterosellerin büyüklüğü değişkendir, bazıları çok küçükken diğerleri mesaneyi kaplayacak büyüklükte olabilir.
Üreteroseller mesanenin içinde olabileceği gibi mesanenin dışına doğru büyüyerek üretradan dışarı çıkabilirler. Üretroselin açıklığı darsa tıkanmaya neden olur, üreterin üst kısmında genişleme görülür.
Üreteroseller çift toplayıcı sistemle birlikte görülebilir.
Üreterosele vezikoüreteral reflü eşlik edebilir, reflü idrarın mesaneye geçtikten sonra tekrar üreter yoluyla böbreğe çıkmasıdır.
Tanı nasıl konur?
Doğum öncesi yapılan ultrason tetkiklerinin yaygınlaşması ile genellikle anne karnında bebeklerde böbreklerde genişleme görülür. Bu durumda doğumdan sonraki ilk hafta içinde ultrason yapılır, üreterosel görülebilir. Üreterosel ile birlikte idrar yollarında tıkanma bulgusu veya idrar reflüsü varsa idrar yolu enfeksiyonu gelişir. İdrar yolu enfeksiyonu sonrası yapılan tetkiklerde de üreterosel tanısı konabilir. Bu nedenle enfeksiyonu önlemek için antibiyotik tedavisi ve sonrasında düşük doz antibiyotik ile koruyucu tedavi yapılmalıdır.
Görüntüleme yöntemleri;
Ultrasonografi: böbreklerin ve idrar yollarının genişliğini ve mesane içinde üreteroselin varlığını gösterir.
İşeme sistoüretrogramı. Mesaneye yerleştirilen kateter (sonda) aracılığıyla kontrast madde verilerek mesane ve işeme filmleri çekilir. Mesane ilaçla doldukça mesane içinde üreterosel görüntülenir. Vezikoüreteral reflü olup olmadığı gözlenir.
Mag3 böbrek sintigrafisi: Damardan verilen radyoisotop sayesinde böbreklerin çalışması maddeleri atması, tıkanıklık bulguları görüntülenebilir.
MRI: Magnetik resonans görüntüleme ile böbreklerin büyüklüğü yerleşimi genişlemesi üreterler mesane ve üreterosel gösterilir.
Üreterosel nasıl tedavi edilir?
Tüm üreterosellerde tedavi aynı değildir, bazıları daha basit yöntemlerle tedavi edilirken bir kısmı kapsamlı ameliyatlar gerektirir. BU nedenle tedavi hastanın klinik durumuna göre seçilir.
Tedavi seçeneğini etkileyen faktörler;
Üreteroselin büyüklüğü
İdrar yollarında tıkanma durumu ve derecesi
Böbreğin çalışıp çalışmadığı
Böbreğe doğru idrar kaçağı (veziloüreteral reflü) olup olmadığı
Mesanenin etkilenip etkilenmediği
Ek idrar yolları anomalisi (çift toplayıcı sistem gibi) olup olmadığı
Cerrahi tedavi nasıl yapılır?
Endoskopik tedavi: Bu genel anestezi altında yapılan günübirlik bir işlemdir. Cerrahi işlem sırasında sistoskop denen ışıklı bir tüp ile idrar deliğinden (üretra) mesane içi incelenir. Dışarıda görünen herhangi bir kesi olmaz. Üreterosel görüldükten sonra bir insizyon ile kesi yapılarak üzeri açılır.
Üreteral reimplantasyon (mesane içine üreterin tekrar ağızlaştırılması): Genel anestezi ile yapılan açık ameliyattır. Karın alt kısmından yapılan kesi ile mesane içindeki üreterosel çıkartılır üreteroselin devamı olan idrar tüpü tekrar mesane içine ağızlaştırılır. Mesane tabanı ve mesane boynunun onarımının yapılması ileride gelişebilecek idrar tutma problemleri açısından önemlidir. Bu ameliyatlar karın duvarına küçük kesiler yapılarak laparoskopik yöntemle de yapılabilir ancak her çocuk için laparoskopik yöntem uygun değildir.
Üst böbrek polünün çıkarılması:
Üreterosel çift toplayıcı sistem ile ilişkili ise ve bağlantılı olduğu üst pol böbreği çalışmıyorsa, çalışmayan böbrek ve üreterosel birlikte çıkarılabilir.