Üreterovezikal bileşke üreter (idrarı böbrekten mesaneye taşıyan tüp) ile mesanenin (idrar torbası) birleştiği yerdir. Üreterovezikal bileşke tıkanıklığı bu bölgedeki tıkanmayı tanımlar. Mesaneye idrar akışı yavaşlar, idrar üreterde biriktiği için üreter ve böbrekte genişlemeye neden olur. (megaüreter ve hidonefroz)
Tek taraflı üretrovezikal bileşke tıkanıklığı hamilelikte anne karnında saptanan ikinci en sık böbrek genişleme (hidronefroz) nedenidir.
Bulgular nelerdir?
Hamilelik sırasında yapılan ultrason tetkikleri yaygınlaştığı için hastaların çoğu herhangi bir bulgu vermeden anne karnında böbrek ve idrar yollarında genişleme ile fark edilir. Doğumdan sonra idrar yollarında genişleme devam ediyorsa diğer görüntüleme yöntemleri ile üreterovezikal darlık olup olmadığı araştırılır. Daha büyük çocuklarda sırt ve bel ağrısı ve böbrek taşları görülebilir. Diğer bulgular kanlı idrar yapma, idrar yolu enfeksiyonu ve karın ağrısıdır.
Üreterovezikal bileşke darlığı neden olur?
Çoğunlukla anne karnında bebek gelişirken oluşmaya başlar. Üreter ile mesane arasında geçiş dar olarak gelişir. Daha nadir olarak geçirilen idrar yolu enfeksiyonları bu bölgede daralmaya neden olabilir. Böbrek taşlarının üreterovezikal bileşkeye ilerleyerek tıkaması veya normal dışı dokuların gelişmesi ile de tıkanma bulguları ortaya çıkar.
Bu bölgede darlık ve tıkanma olup olmadığını göstermek için bazı görüntüleme (radyolojik) çalışmalarının yapılması gerekir.
Böbrek mesane ultrasonu böbrek ve idrar yolunun genişleyip genişlemediğini, böbreğin yerleşimini ve böbrek dokusunun iyi gelişip gelişmediğini (büyüklüğünü) gösterir.
MAG III böbrek sintigrafisi böbreklerin ne kadar çalıştığını ve tıkanma bulgusu varsa bundan ne kadar etkilendiğini-zarar gördüğünü gösterir. Damar yolu açılarak damara verilen radyoizotop ile böbreklerin görüntülenmesi mümkün olur.
Magnetik rezonans görüntüleme: Büyük bir mıknatıs, radyofrekans ve bilgisayar yazılımı ile böbreklerin üreterlerin ve mesanenin ayrıntılı görüntülenmesi sağlanır.
Üreterovezikal bileşke darlığı nasıl tedavi edilir?
Üretrovezikal bileşke tıkanıklığında cerrahi tedavi böbrek işlevinin korunması amacıyla yapılır. Bazı çocuklarda genişeme çok belirgin olmasına rağmen böbrek çalışması ve idrar çıkışı iyidir. Bu hastaların yakın izlenmesi gerekir. Eğer genişleme ve tıkanıklık böbrek çalışmasını bozuyorsa mutlaka cerrahi tedavi yapılması gerekir.
Üreterin alt kısmının cilde ağızlaştırılması: Çok ciddi üreter genişliği olan ve böbrek işlevi iyi olmayan yenidoğan bebeklerde üreterin genişlemiş alt ucunu cilde ağızlaştırmak gerekebilir. Böylece idrarın akışı rahatlar idrar bebek bezine akar ve böbrek üzerindeki baskı ortadan kalkar. 18 aylıkken üreter tekrar mesane içine alınır.
Üreterin mesane içinde birleştirilmesi: Bu cerrahi işlemin adı üreter reiplantasyonudur. Bu işlemde mesane içine dar ve anormal gelişen üreter alt ucu çıkarılır ve üreter mesane içine hazırlanan yeni bir yolla mesaneye tekrar birleştirilir.