Romatoid Artrit (RA) aslında çok eski bir hastalıktır. Her 200 kişiden 1’i bu hastalıktan etkilenir ve her yıl dünyada 100.000’e yakın yeni RA tanısı konulmaktadır. Herhangi bir yaşta başlayabilen bu hastalığın temel özellikleri;
- Tedavi edilmediği takdirde sakatlıklara yol açabilmesi
- Vücudun neredeyse çoğu eklem bölgesini etkilemesi
- Akciğer-kalp-böbrek gibi iç organlara hasar verebilmesi
- Kadınlarda erkeklerden 3 kat daha fazla olması
- 50 yaşından sonra daha çok görülmesi
- 65 yaşından sonra her 20-25 kişiden birisinde RA gelişmesi
- İş gücü ve üretim kaybına neden olabilmesi şeklinde sıralanabilir.
Hastalığa yol açabilen, ya da kolaylaştırıcı olarak sıralayabileceğimiz bazı faktörler de mevcuttur. Bunlar;
- Hormonlar: özellikle östrojen hormonu hastalık üzerine etkilidir. Menapoz öncesinde ve hiç doğurmamış olan kadınlarda hastalığın görülme oranı daha fazladır. Gebelik sırasında da hastalık sessiz hale gelir.
- Genetik nedenler: Tek yumurta ikizlerinde hastalığın daha sık görülmesi, romatoid artrit olan kişilerin çocuklarında ve yakınlarında hastalık riskinin daha fazla olması dikkat çekicidir. RA olan hastaların yakınlarında, diğer romatolojik hastalıkların görülme ihtimali de bir miktar artar. Bazı genlerin de bu hastalığın riskini arttırdığını bugün için bilsek de, belli ve kesin bir genetik ilişki söz konusu değildir.
- Sigara: Mecut risk faktörleri içerisinde en kesin olanı sigara içiciliğidir. Uzun süre sigara içen kişilerde bu risk daha da belirgin hale gelir.
- Mikropların yani enfeksiyonlar: Kesin olarak suçlanan bir mikrop ya da enfeksiyon bulunmamakla beraber, geçirilmiş enfeksiyonlar sırasında, bağışıklık sistemimizdeki bazı değişiklikler, fırsatını bulduğunda RA’yı tetikleyebilirler. Son yıllarda bağırsak florasındaki mikrop yapılarımızın, hastalıklarımızla yoğun ilgisi olduğu düşünülmektedir. Diş eti hastalıklarının da RA yapabileceği anlaşılmıştır.
- Bağışıklık sisteminde gelişen bazı değişimler ve oluşan antikorlar: Bu antikorları bizler, RA teşhisi sırasında kullanmaktayız. RF ve anti-CCP olarak hayatımızda yer alan bu antikorlar, hastalığın şiddeti hakkında da bilgi verirler.
- Obez kişilerde RA görülme sıklığı daha fazladır.
- Düşük sosyoekonomik durum, hastalığa yol açan sebepler arasında sayılabilecek faktörlerdir.
- Stres: Yakın zamanda geçirilmiş ve bağışıklık sistemini etkileyecek kadar yoğun üzüntü ve stres faktörleri, hastalığın ortaya çıkma ihtimalini kolaylaştırırlar.
Eğer özetlemek gerekirse; bugün için, doyurucu olarak bu faktörleri sıralayamamaktayız. Yani, kendimize “neden ben romatoid artrit oldum” diye sorduğumuzda, buna tatminkar bir cevap bulma şansınız mevcut değildir.
Prof.Dr. Ahmet Mesut Onat
Gaziantep
