Kanser gelişiminde rol oynayan risk faktörlerine göz atacak olursak bunların bir kısmı değiştirilebilir, bazıları da değiştirilemez faktörlerdir.
- Yaşam stili (kişinin beslenme şekli, egzersiz, sedanter yaşam, alkol, vb)
- Sigara kullanımı. Sigaranın akciğer, ağız-boğaz boşluğu, yemek borusu, mide, pankreas, kalın barsak, mesane, kadınlarda serviks (rahim ağzı) kanseri ile ilişkili olduğu bilinmektedir.
- Çevresel maruziyet (etraftaki insanların içtiği sigaraya maruziyet, çevre kirliliği, yaşadığı ortamın fiziki şartları, asbest iş ortamı vb)
- Genetik yapı veya ailesel kanser öyküsü varlığı
- Başka bir hastalık veya medikal problem varlığı (Hepatit B, Hepatit C, HPV, vb)
Tüm bunlara karşılık kanser gelişimine karşı korunmak için şu önerilerde bulunulabilir:
- Aşırı kilodan ve yaşın artması ile birlikte kilo artışından sakınmak,
- Günde ortalama 30 dakika hafif-orta düzeyde fiziksel aktivitede bulunmak. Yüzme, koşu, bisiklet, vs,
- Günde en az 5 ölçek sebze veya meyve tüketmek,
- Yağ tüketimini azaltmak ve günlük enerji ihtiyacının %30’undan azının yağlardan oluşması,
- Orta düzeyde kırmızı et (özellikle yağsız) ve süt ürünleri tüketerek günlük protein ihtiyacının karşılanması (alternatif protein kaynağı olarak balık, kümes hayvanları, fındık, baklagiller tüketilebilir),
- Daha az rafine edilmiş veya işlem görmüş un ve unlu mamulleri tüketmek,
- Tuzlanarak kurutulmuş, tütsülenmiş gıdaları yememek,
- Alkol tüketimine son vermek veya iyice azaltmak.
- Sigarayı bırakmak.
Sağlıklı günler dileğiyle.
Doç. Dr. Mehmet Emin Kalender
