İnfertilite; herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmaksızın, düzenli cinsel ilişkiye rağmen 1 yıl içinde gebe kalınamaması olarak tanımlanır. Evli çiftlerin yaklaşık %15’i bu sorun ile karşılaşmaktadır. İnfertilite, kadın veya erkek kaynaklı olabilmektedir. Erkeğe bağlı sebepler %30-40, kadına bağlı sebepler % 40-50, her ikisine bağlı sebepler %20 oranındadır. Ancak çiftlerin %10-15’inde hiçbir neden bulunamamaktadır. Bu son gruba ‘açıklanamayan infertilite’ adı verilmektedir.
Çocuk arzulayan genç çiftlerde 1 yılın sonunda çiftler değerlendirmeye alınarak gerekli tetkiklere başlanır. Ancak kadının yaşı 35’ten fazla ise, rahim, tüpler ve yumurtalıklara ait daha önce geçirilmiş hastalık, ameliyat vb varsa, erkekte de üreme organlarına ait sorunlar yaşanmışsa 1 yıl beklenmeden tetkiklere başlanmalıdır.
Birçok çift tedavi amacıyla kliniğimize başvurduğu zaman tedaviye başlanması konusunda aceleci davranır. Bunda uzun süredir beklenen bebeğin gelmemesindeki sabırsızlık ve çevre baskısı önemli rol oynar. Tedaviye hemen başlamak yerine; süreci olumsuz etkileyebilecek tüm faktörler değerlendirilerek gerekli testler tamamlandıktan sonra başlamak en doğrusudur. Tedavinin ortasında ya da başarısız sonuç elde ettikten sonra “bu testleri de yapalım” demek çifte yapılan en büyük haksızlıktır. Çoğu zaman büyük bir stres ile karşımıza gelen çifti dinlemek, anlamak, geçirdiği süreçleri bilmek, yapılan tetkikleri değerlendirmek, en doğru başlangıçtır. İnfertilite tedavisi kişiye özel bir tedavidir. Herkese aynı tedavi verilemez. Öncesinde olumsuz denemeler varsa bunlardan ders çıkarmak gerekir. Araştırmaya, çifte en az zarar verecek, en az yoracak en basit tetkiklerle başlanmalıdır. Araştırmada ilk ve en önemli aşama, çiftle aynı anda görüşüp, yeterli zaman verilerek, o zamana dek yapılanlar hakkında bilgi alınmasıdır. Çiftin önceden yaşadığı sağlık sorunları, hastalıklar, ailedeki sağlık problemleri, önceden gebelik yaşanıp yaşanmadığı, aldığı tedaviler, adet düzensizlikleri tanıda çok önemlidir. Bu bilgilerin ışığında kadın jinekolojik muayeneye alınır, ultrasonografi ile değerlendirilir. Vajina, rahim ağzı, rahim, yumurtalıklar değerlendirilirken tüpler (kanallar) değerlendirilemez. Bebek sahibi olma, erkek ve kadını birlikte ilgilendiren bir konu olduğu için erkekte sorun olup olmadığını araştırmak amacıyla sperm testi yaptırılmalıdır. Sperm örneği, embriyolog tarafından incelenerek, adet döneminin başlangıcında hormonal değerlendirme için kadından sabah aç karnına kan örneği alınır. Adetin bitimine yakın kanalların değerlendirilmesi için HSG (kanal/rahim filmi) çekilir. Bu film, rahmin içyapısı ve kanallar hakkında bilgi verir. İşlem biraz ağrılıdır. Hastalar tarafından şiddetli bir adet sancısına benzetilir. Ağrı eşiği düşük olan hastaların anestezi altında bu filmi çektirmelerini öneririz. Anestezi ile filmi çektirmek isteyenlerin 6 saat öncesinden su dahil hiçbir şey yiyip içmemeleri gerekir. Bu testler infertilitede temel testlerdir. Tekrarlayan gebelik kayıpları olan, yumurtalık kapasitesi azalmış hastalarda ileri testler gerekebilir. Bu testler sırası ile;
Anne ve baba adayından genetik inceleme testleri
Tüm bu testler sonucunda saptanan nedene göre tedavi kararı verilmelidir. Unutulmamalıdır ki bebek isteyen tüm çiftlerde tek çözüm tüp bebek tedavisi değildir. Tüp bebeğe gerek kalmadan sorunun saptanması ile sorun kendiliğinden çözülebilir. Aşılama, yumurta takibi gibi yöntemlerle de sonuç alınabilir. İnfertilite tedavisi kişiye özeldir. Hastayı iyi değerlendirmek, anlamak ve kişiye yönelik özel yaklaşım olumlu bir sonuç için şarttır.
Trdoktor; blog sayfasıdır. Trdoktor blog sayfası üzerinde doktorların yazdığı makale ve videoları görünütleyebilirsiniz.