Geriatri Nedir?

Geriatri nedir?

Geriatri; 65 yaş ve üstündeki hastaların tanısı, tedavisi, koruyucu hekimlik uygulamaları ile ilgilenen bilim dalı olup iç hastalıkları uzmanlığının bir yan dalı'dır.

Geriatri neden ayrı bir bilim dalıdır?

Yaşlanma ile organ sistemlerinde bir çok fizyolojik değişiklik oluşur. Yaşlılık sadece organ sistemlerindeki değişikliklerle değil, psikolojik, sosyoekonomik, ailesel, toplum sağlığı açısından da çok farklıdır. Geriatri bu özellikleri ile -hitap ettiği yaş grubu hariç-pediatri'ye benzer.

Yaşlılıkta hastalık belirtileri farklı mıdır?

Yaşlı bir bireyin hastalanması halinde gösterdiği fiziksel belirtiler de genç veya orta yaştaki bir bireydekinden çok farklıdır. Birkaç tipik örnek ile açıklarsak; genç veya orta yaşlı bir bireyde pnomoni (zatüre) oluştuğunda yüksek ateş, öksürük, koyu balgam, burun kanatlarının solunuma katılması gibi tipik klinik belirtiler görülürken, yaşlı bir bireyde genellikle ancak halsizlik, iştahsızlık, bilinç değişikliği gibi pnomoni'yi hiç düşündürmeyecek belirtiler görülür. Diğer bir örnek; orta yaşta bir hasta myokard enfarktüsü geçirirken tipik olarak göğüs kemiğinin arkasından başlayan 20 dakikadan fazla bazen saatlerce süren şiddetli bir ağrı şikayeti olurken, yaşlı bir hastada hiç göğüs ağrısı olmadan (sessiz enfarktüs), sadece halsizlik, nefes darlığı, baygınlık hissi ile kendini gösterebilir.

Yaşlılıkta hastalık sıklıkları farklı mıdır?

Yaşlılıkta hemen her hastalığın da sıklığı çok artar. Örnekle; orta yaş grubunda kalp yetersizliği, ayrıca, atriyal fibrilasyon gibi kalp ritim bozuklukları %1 sıklığında iken, yaşlılıkta %10'a kadar çıkar. İdrar ve büyük abdest kaçırma sıklığı yine 10 kat artar. Hipertansiyon sıklığı %30'dan %70-80'e, demans sıklığı %1'den %50'ye kadar, osteoporoz %1-15'ten yaşlılıkta %22'den başlayıp, 80 yaş üzerinde %70'e kadar çıkmaktadır. 50 yaşın üzerinde kadınların %25'inde omurga kırıkları oluşur. Özellikle yaşlılarda olmak üzere 6 kişiden 1'inde kalça kırığı riski mevcuttur. Üriner inkontinans dediğimiz idrar kaçırması yaşlılarda %10-30 sıklığında, bakımevi'nde kalanlarda %50, hastaneye yatan yaşlılarda %70 sıklığında görülmektedir. Yaşlılıkta Vit.B12 ve demir eksiklikleri ve ona bağlı kansızlıklar (anemiler), bazı lösemi türleri, multipl myeloma gibi kan hücre kökenli hastalıklar da genç ve orta yaştaki görülme sıklığından kat kat fazla sıklıkta görülürler.

Geriatri tüm bilgi, ilgi, uğraşı ve araştırmasının 65 yaş ve üstünde odaklandığı, bu nedenle deneyiminin de o ölçüde arttığı bir bilim dalıdır. Çok yönlü geriatrik değerlendirme ile iç hastalıkları muayene ve tetkiklerinin yanı sıra birçok hastalığı daha belirti vermeden teşhis ve tedavi etmek; hangi belirtilerin yaşlılığın doğal seyri, hangilerinin bir hastalık belirtisi olduğunu ayırt etmek; bu yaş grubunda sık görülen hastalık ve komplikasyonları geniş ölçüde teşhis, tedavi ve takip etmek mümkündür. Ayrıca interdisipliner ekip (hekim, hemşire, beslenme uzmanı, fizyoterapist, sosyal hizmet uzmanı, psikolog, iş ve uğraşı terapisti) ile poliklinik ve hastane dışında evde bakım modeli sağlamaya çaba göstermektedir. Çok yönlü geriatrik değerlendirmede interdisipliner ekip ön plandadır. Bu ekibe mültidisipiliner anlayış içerisinde nöroloji uzmanı, göz hekimi, ortopedi uzmanı, kardiyoloji, üroloji, kulak burun boğaz uzmanı, psikiyatri, farmakoloji uzmanları da uygun durumlarda dahil olmalıdır.

Sonuç olarak amaç; yaşlının sağlığını korumak, erken tanı ile hastalıklarını önlemek veya geciktirmek, hastalandığında tedavi etmek, yaşam kalitesini yükseltmek ve bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine destek olmaktır.